22/05/2024
Macica. To właśnie jej w czasie przygotowań do porodu poświęcamy najwięcej czasu. Czytamy o zmianach jej rozmiaru i skurczach, które pewnego dnia (lub nocy) będą stawać się coraz intensywniejsze. Warto jednak wiedzieć, że to nie macica kieruje całym procesem narodzin. Za to zadanie odpowiedzialne jest nasze osobiste centrum dowodzenia, które znajduje się w naszej… głowie. Choć często o tym zapominamy, rola umysłu w porodzie jest kluczowa.
Jesteśmy ssakami. Tego, jakie miejsce zajmujemy w królestwie zwierząt, uczyliśmy się już w szkole – razem z kotami, psami, krowami, a także przedstawicielami wielu innych kręgowców, tworzymy gromadę ssaków. Mamy gruczoły mlekowe, które umożliwiają nam karmienie potomstwa, ale też doświadczamy cudu narodzin. Tak wiele nas łączy! Jednak coś, co wyróżnia nas na tle innych zwierząt – to racjonalny umysł.
Jesteśmy z niego tacy dumni! Dzięki niemu możemy analizować, kalkulować, porównywać różne rozwiązania, rozważać, planować, myśleć rozsądnie i logicznie. Okazuje się jednak, że wszystkie te umiejętności – choć kluczowe dla rozwoju wielu różnych dziedzin – nie są ani trochę potrzebne w porodzie. Aby urodzić w zgodzie z instynktem, należy je wyłączyć. Na naszych ciałach nie ma co prawda żadnego magicznego przycisku, który pozwoliłby wygasić niepożądane w czasie porodu funkcje, jednak istnieją metody, dzięki którym staje się to łatwiejsze. Jednymi z nich są techniki hipnorodzenia.
Kora mózgowa – co warto o niej wiedzieć?
Mózg człowieka składa się z wielu różnych złożonych struktur, a najbardziej zewnętrzną z nich jest kora mózgowa. Choć jej grubość sięga maksymalnie czterech milimetrów, tworzy ją nawet dwadzieścia miliardów komórek nerwowych wytwarzających przeszło sto tysięcy kilometrów aksonów! Robi wrażenie, prawda? I właśnie dlatego tej niezwykle rozbudowanej, pofałdowanej strukturze mózgu dziś poświęcimy więcej czasu.
To, co jednak nas najbardziej interesuje, jest znaczenie funkcjonowania kory mózgowej dla przebiegu porodu. Specjaliści okołoporodowi bardzo często korzystają w tym kontekście z ewolucyjnego, rozwojowego podziału kory mózgowej – na korę starą (allocortex) i korę nową (neocortex). Pierwsza z nich kieruje wydzielaniem hormonów, odpowiada za instynkty, także prokreacyjne. Druga z kolei umożliwia myślenie abstrakcyjne, pozwala nam analizować, zbierać i przetwarzać dane. Nowa kora mózgowa, choć szalenie ważna dla człowieka, jest jednak nadrzędna w stosunku do kory starej. To z kolei oznacza, że póki jest aktywna, póty nie pozwala dojść do głosu instynktom.
Rola umysłu w porodzie. Jak wyłączyć nową korę mózgową?
Autorzy przewodników dla przyszłych rodziców bardzo często podkreślają, jak ważne jest wyłączenie nowej kory mózgowej. Przykłady można mnożyć! Francuski położnik Michel Odent twierdził na przykład, że rodzącą kobietę należy chronić przed możliwą stymulacją jej racjonalnego umysłu, bo poród związany jest z działaniem wyłącznie prymitywnych struktur mózgu. Zdaniem Odenta, to zmniejszenie aktywności kory nowej umożliwia narodziny u ludzi. Kiedy przestajemy analizować, obliczać, skupiać się na czasie potrzebnym do osiągnięcia pełnego rozwarcia, być może nawet przejmować się tym, co inni w czasie porodu o nas pomyślą, nowa kora mózgowa zaczyna się wyciszać. Jej rolę przejmuje wówczas stara kora mózgowa, dzięki której możemy urodzić dziecko w zgodzie z naszym instynktem. Bez lęku, cenzurowania i nieustannej analizy sytuacji, zupełnie jak inne ssaki.
Co zrobić, by to prymitywne struktury mózgu przejęły kontrolę?
Wbrew pozorom to zadanie jest łatwiejsze niż nam się wydaje, bo nie wymaga żadnych zabiegów. Potrzebujemy jedynie poczucia bezpieczeństwa, spokoju, czasu, ciepła, półmroku i stonowanych dźwięków. Wiemy jednak, że już samo przyjęcie do szpitala, który jest dla nas przecież nieznaną przestrzenią, bywa stresujące, a w konsekwencji może spowolnić, a nawet całkowicie zatrzymać poród. Co zatem możemy zrobić?
Wewnętrzna małpa – dlaczego warto pozwolić jej działać?
Ina May Gaskin, amerykańska położna, podkreślała, że warto pozwolić działać swojej wewnętrznej małpie. Cóż, brzmi to nieco krępująco, bo przecież wychowywaliśmy się w przeświadczeniu, że nie jesteśmy zwierzętami, tylko ludźmi! Autorka książki „Poród naturalny” zachęca nas jednak do dzikości, którą doskonale znają inne zwierzęta z rzędu naczelnych, a której my się wstydzimy i za wszelką cenę staramy się w czasie porodu ukryć.
Co zatem kryje się za stwierdzeniem „pozwól działać swojej wewnętrznej małpie”? Przede wszystkim kryje się za nim lista rzeczy, które mogą zaburzać akcję porodową. W czasie porodu małpy ich nie robią, za to kobiety bardzo często już tak. Małpy nie wmawiają sobie, że ich ciała nie nadają się do rodzenia, nie przejmują się wydawaniem dźwięków. Nawet jeśli są one bardzo zwierzęce! Co równie ważne, przyjmują wygodną dla siebie pozycję, a nie taką, którą im się narzuca.
Rola umysłu w porodzie. Hipnoporód – jak się do niego przygotować?
Jeśli chcemy pozwolić działać naszej wewnętrznej małpie, pomocne mogą okazać się techniki hipnoporodu, takie jak m.in. kotwice porodowe. Dzięki nim możemy się zrelaksować, skupić na naszym oddechu, a nie na galopujących przez naszą głowę myślach. Od czego zacząć? Na przyszłych rodziców czekają kursy online dla par. Prowadzi je Kaja Krawczyk, autorka książki „Hipnoporód. Praktyczny przewodnik, jak rodzić w głębokim relaksie” (tu znajduje się jej darmowy fragment). Wspomniana pozycja jest bogatym źródeł wiedzy i inspiracji nie tylko dla przyszłych rodziców, ale też specjalistów okołoporodowych.
Bibliografia
Gaskin I.M., „Poród naturalny”, Warszawa 2023
Krawczyk K., „Hipnoporód. Praktyczny przewodnik, jak rodzić w głębokim relaksie”, 2022
Oleś K., „Poród naturalny”, Szczecin 2020
Piechnik J.L., „Poród w hipnozie. Szkoła rodzenia”, Konin 2018
Podgórska J., „Tak działa mózg. Jak mądrze dbać o jego funkcjonowanie”, Warszawa 2023
Sears W. i in., „Księga ciąży. Wszystko, co musisz wiedzieć o ciąży, miesiąc po miesiącu”, Warszawa 2019
Dodaj komentarz
369
